Μακεδονομάχος - Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος (κατά κόσμον Χρύσανθος Καπετανόπουλος)

Γεννήθηκε το 1868 στην Ανδραβίδα Ηλείας.  Γιος του Διονύσιου Καπετανόπουλου και εγγονός του οπλαρχηγού της Ελληνικής Επαναστάσεως  του 1821, Καπετάν Κωνσταντή Παπαδημητρόπουλου (Ανδραβιδιώτη), μετέπειτα ταγματάρχη του νεοσύστατου ελληνικού στρατού και δημάρχου Μυρτουντίων. Ήταν  απόφοιτος του Ελληνικού Σχολαρχείου. 

του Περικλή Δ.Καπετανόπουλου

δημοσιογράφου-ιστορικού

Εκάρη μοναχός και εμόνασε στην Ιερά Μονή Σκαφιδιάς. Το 1904, αναχώρησε για την Αθήνα προκειμένου να ενταχθεί στο Μακεδονικό Κομιτάτο, από την Ιερά Μονή Μακαριωτίσσης στην Δόμβραινα Βοιωτίας, όπου ηγούμενος ήταν ο συγχωριανός του Διονύσιος Τσιατάς. Από το Μακεδονικό Κομιτάτο,παίρνει οδηγίες και φεύγει για την Μακεδονία. Τομέας δράσης του ο ανατολικός τομέας της λίμνης των Γιαννιτσών και τα χωριά Τσέκρι, Αγιοι Απόστολοι, Ζορμπάς, Κουφάλια, Ράμελ, Μπόζετς, και Τσοχαλάρ. Είναι η περιοχή που δέχεται την μεγαλύτερη πίεση ο ντόπιος πληθυσμός,για την προσχώρησή του στην Εξαρχία,  από τις ένοπλες βουλγαρικές ομάδες. 

Παρέμεινε στην περιοχή συνολικά  έξη χρόνια. Από το ανθυγιεινό κλίμα του Βάλτου και τις κακουχίες της αντάρτικης ζωής, νόσησε με φυματίωση.

Τα έξη χρόνια που έμεινε στην Μακεδονία,  κατέβηκε μόνο  δυο φορές στην Αθήνα, στο κέντρο του Μακεδονικού Κομιτάτου. 

Την δεύτερη φορά, μετέβη και στην γενέτειρά του Ανδραβίδα, αρχές του 1910.

Τα αδέλφια του Κωνσταντίνος, Χαράλαμπος και Λεωνίδας, τον παρακάλεσαν θερμά να μην ξαναφύγει για την Μακεδονία δεδομένης και της καταστάσεως της υγείας της. Στάθηκε όμως αδύνατο να τον μεταπείσουν. Η δραματική εξέλιξη των πραγμάτων στην Μακεδονία επέβαλλε την άμεση αναχώρησή  του για την περιοχή ευθύνης του στα Γιαννιτσά.

 Ας σημειωθεί ότι μετά τον Ιούλιο του 1908, και την ανακήρυξη του νεοτουρκικού συντάγματος, η  ελληνοβουλγαρική σύγκρουση συνεχίστηκε σε όλη την κεντρική Μακεδονία.
Οι βουλγαρικοί πυρήνες άρχισαν να σχηματίζονται πάλι στα χωριά, Πέτροβο, Ζορμπάς, Τσοχαλάρ, Μπόζετς, Δαρίτσι, Άγιοι Απόστολοι και Κουφάλια, τομέα δράσης του Χρυσόστομου. Ζούσε κάτω την διαρκή απειλή κατά της ζωής του. Δεν αποχωρίζεται ποτέ, το πιστόλι του. 

Προσπαθεί με τις Επιτροπές Αμύνης των χωριών να διατηρήσει ανοιχτά τα ελληνικά σχολεία και τις εκκλησίες. Είναι σε επαφή με το Προξενείο Θεσσαλονίκης και τον υπολοχαγό Δημήτριο Κάκαβος (Ζώης). Ο κλοιός όμως στενεύει γύρω από τον ηρωικό καλόγερο. Η βουλγαρική συμμορία  του βοεβόδα Αποστόλ τον έχει στοχοποιήσει.Ο Χρυσόστομος είναι εμπόδιο στα σχέδια τους.
Σε νυχτερινή επιδρομή στο Μπόζετς τον συλλαμβάνουν, μετά από προδοσία βουλγαρίζοντα χωρικού.  Τον οδηγούν στο αρχηγείο τους, στους  Αγίους Αποστόλους, τον βασανίζουν, αλλά δεν παίρνουν λέξη από το στόμα του. Τέλος τον εκτελούν με απαγχονισμό, στον πλάτανο μπροστά από την παλιά εκκλησία των Αγίων Αποστόλων. Ήταν τότε 43 ετών. 
Δυο χρόνια αργότερα, στο Α Βαλκανικό Πόλεμο του 1912, συμπατριώτες του στρατιώτες του 12ου Συντάγματος Πεζικού (όπου υπηρετούσαν οι στρατεύσιμοι Πεζικού από την Ανδραβίδα) πέρασαν με το Τάγμα τους από τους Αγίους Αποστόλους. Οι ντόπιοι χωρικοί τους έδειξαν τον πλάτανο που κρέμασαν τον εθνομάρτυρα Χρυσόστομο, καθώς και την επιγραφή που οι Βούλγαροι κομιτατζήδες του είχαν κρεμάσει το στήθος, με το όνομά του και το "έγκλημα" του, δηλαδή την υπεράσπιση της ελληνικότητας της Μακεδονίας. Γέροντες του χωριού τους είπαν ότι τον έθαψαν πίσω από το ιερό της Εκκλησίας.
Το 1937, το Υπουργείο Στρατιωτικών, τον αναφέρει ως "ομαδάρχη"στην Επετηρίδα των Αγωνιστών του Μακεδονικού Αγώνα. 
Ο Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος είναι ο μοναδικός Μακεδοναμάχος από την Ηλειακή Γη.

IPPARXOS .