Άρθρο του βουλευτή
Γιώργου Τσόγκα
H ενεργειακή μετάβαση
σε καθαρές μορφές ενέργειας κατέχει τα τελευταία χρόνια σημαντική θέση στην
πολιτική ατζέντα των κρατών της Ευρώπης αλλά και αντικείμενο πολιτικού διαλόγου
σε παγκόσμιο επίπεδο. Το συνεχώς
αυξανόμενο ποσοστό των τελών δικτύου και εισφορών στον τελικό λογαριασμό
ηλεκτρικού ρεύματος, ο μικρός ανταγωνισμός και η ενίσχυση των μονοπωλίων στην παραγωγή και διανομή
ηλεκτρικής ενέργειας περιορίζει τις επιλογές των καταναλωτών και έδωσε ιδιαίτερη
ώθηση σε εναλλακτικούς τρόπους παραγωγής και διάθεσης ηλεκτρικής
ενέργειας μέσω μέσω αστικών συνεταιρισμών με στόχο την εκμετάλλευση των ΑΠΕ για ιδίο όφελος αλλά και για πώληση προς
τρίτους. Το συνεργατικό μοντέλο αποτελεί την ανώτερη µορφή δηµοκρατίας και
αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο της παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας μας,
το οποίο εισάγει καινοτόμες πρακτικές στην παραγωγή και αξιοποίηση ανανεώσιμων
πηγών ενέργειας.
Ήδη μέχρι και το 2015 έχουν καταγραφεί πάνω
από 2.000 ενεργειακές κοινότητες στην Ευρώπη. Η Ελλάδα όμως είναι η πρώτη
Ευρωπαϊκή χώρα που θεσμοθετεί μέσω του προσφάτως ψηφισθέντος νόμου 4513/2018 ένα
πλήρες σχέδιο λειτουργίας των Ενεργειακών κοινοτήτων, προωθεί τον
εκδημοκρατισμό του ενεργειακού σχεδιασμού και ανοίγει τον δρόμο στους πολίτες, τους τοπικούς φορείς,
όπως οι δήμοι και οι περιφέρειες και σε μικρές και μεσαίες τοπικές επιχειρήσεις
να επενδύσουν, μέσω αυτόνομων συνεργασιών, στη δική τους παραγωγή, διανομή, και
παροχή της ενέργειας. Οι στόχοι της δημιουργίας µίας ενεργειακά αυτόνοµης περιφέρειας
είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι µε την οικονοµική, οικολογική και κοινωνική ανάπτυξη
της εκάστοτε περιφερείας.
Επίσης μέσω της ενεργειακής
αυτονομίας και της στροφής προς τις ΑΠΕ, πρωτεύοντα ρόλο έχει η προστασία του
περιβάλλοντος και του κλίµατος ενώ παράλληλα επιχειρείται και η δημιουργία νέων
θέσεων εργασίας στην τοπική αγορά. Σημαντικό δε πλεονέκτημα
αποτελεί η αύξηση της προστιθέμενης αξίας της ενεργειακά αυτόνομης περιοχής/περιφέρειας
όπου η ενέργεια θα παράγεται από ίδιες
τις τοπικές κοινωνίες για τις τοπικές κοινωνίες.
Το συνεργατικό μοντέλο ως
προς την εκμετάλλευση των ΑΠΕ, απαριθμεί ήδη κάποια πετυχημένα παραδείγματα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Δανία, με το αιολικό πάρκο Middelgrunden στην
Κοπεγχάγη, να είναι εγχείρημα
ενεργειακής κοινότητας/συνεταιρισμού που απαριθμεί 8.552 μέλη Το καθαρό
χρηματικό κέρδος των μελών από τη συμμετοχή τους είναι της τάξεως του 3-4% του
επενδυτικού κεφαλαίου. Επίσης η Γερμανία
απαριθμεί περίπου 800 ενεργειακές κοινότητες με 160.000 μέλη, η δράση των
οποίων δεν περιορίζεται στους τομείς της
παραγωγής, διανομής και προμήθειας ενέργειας, αλλά επεκτείνεται και στην
λειτουργία και την κατοχή των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας. Στο Βέλγιο το
σύνολο των επενδύσεων της Ecopower σε υδροηλεκτρικά,
βιομάζα, αιολικά και Φωτοβολταϊκά αγγίζει τα 65 εκατομμύρια ευρώ. Είναι ενεργειακός πάροχος από το 2003, απαριθμεί
50 χιλιάδες μέλη και καλύπτει το 1,5% της αγοράς.
Τα παραπάνω παραδείγματα,
επικυρώνουν με τον καλύτερο τρόπο την πρόθεση της Κυβέρνησης να προωθήσει, τη
συνεργασία μεταξύ των πολιτών, των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης και μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στον
ενεργειακό τομέα, την ίδρυση δηλαδή ενεργειακών κοινοτήτων στην χώρα μας, η
οποία βιώνει έντονα τα τελευταία χρόνια το φαινόμενο της ενεργειακής φτώχειας,
ως αποτέλεσμα της μακροχρόνιας οικονομικής κρίσης των τελευταίων ετών σε
συνδυασμό με την αύξηση των τιμών της ενέργειας.
Στις ενεργειακές κοινότητες
του ν. 4513/2018 έχουν δικαίωμα συμμετοχής φυσικά πρόσωπα με πλήρη δικαιοπρακτική
ικανότητα, νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου,
Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού της ίδιας περιφερειακής ενότητας εντός της οποίας βρίσκεται η
έδρα της Ε.Κοιν. ή επιχειρήσεις αυτών, καθώς και Ο.Τ.Α. β΄ βαθμού εντός των
διοικητικών ορίων των οποίων βρίσκεται η έδρα της Ε.Κοιν. Ενώ το 51% των μελών πρέπει να σχετίζονται με τον
τόπο στον οποίο βρίσκεται η έδρα της ενεργειακής κοινότητας.
Ειδικότερα, οι ενεργειακές κοινότητες έχουν δικαίωμα
να παράγουν, αποθηκεύουν, ιδιοκαταναλώνουν ή να πωλούν ηλεκτρική ή θερμική ή
ψυκτική ενέργεια από σταθμούς Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. Να προμηθεύουν ηλεκτρική
ενέργεια ή φυσικό αέριο προς τελικούς πελάτες,
να διαχειρίζονται την πρώτηςπ ύλης για
την παραγωγή ενέργειας από βιομάζα ή βιορευστά ή βιοαέριο. Να διαχειρίζονται
και να εκμεταλλεύονται υποδομές εναλλακτικών καυσίμων και οχημάτων
εναλλακτικών καυσίμων καθώς και να εγκαθιστούν και να θέτουν σε λειτουργία
μονάδες αφαλάτωσης νερού με χρήση Α.Π.Ε. εντός της περιφέρειας που βρίσκεται η
έδρα της ενεφγειακής κοινότητας. Επιπλέον τα μέλη των ενεργειακών
κοινοτήτων δύνανται να προμηθεύονται ενεργειακά
προϊόντα, ηλεκτροκίνητα οχήματα και οχήματα
εναλλακτικών καυσίμων.
Επιπλέον οι ενεργειακές κοινότητες δύνανται να
συμμετέχουν σε προγράμματα χρηματοδοτούμενα από εθνικούς πόρους ή πόρους της
Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και να τα διαχειρίζονται. Επίσης, δύνανται να παρέχουν
ενεργειακές υπηρεσίες και να διοργανώνουν δράσεις για την αντιμετώπιση της
ενεργειακής φτώχειας σε ευάλωτους καταναλωτές ή πολίτες κάτω από τα όρια της
φτώχειας , όπως ενδεικτικά παροχή ή συμψηφισμό ενέργεια, ενεργειακή
αναβάθμιση κατοικιών καιθώς και άλλα μέτρα που μειώνουν την κατανάλωση της
ενέργειας στις κατοικίες των πολιτών αυτών.
Οι ενώσεις ενεργειακών
συνεταιρισμών όλης της χώρας, δύνανται επιπλέον, να συστήσουν Ομοσπονδία
Ενεργειακών Συνεταιρισμών της Ελλάδας, με σκοπό την καλύτερη εκπροσώπηση του
ενεργειακού συνεταιριστικού κινήματος της χώρας
Ιδιαίτερα σημαντικό, επίσης
είναι το γεγονός ότι µέσω της υλοποίησης
νέων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής από Α.Π.Ε., προωθείται η ενεργειακή αυτονομία
των νησιών, στα οποία απουσιάζει η διασύνδεση με το
ηπειρωτικό σύστημα μέσω ειδικών
προβλεψεων για τις Εν . κοινότητες που εδρεύουν
σε νησιά .
Η μετάβαση από τα ορυκτά
καύσιμα και την πυρηνική ενέργεια στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, και η
προώθηση ενός αποκεντρωμένου μοντέλου
παραγωγής και διανομής της ηλεκτρικής ενέργειας βρίσκει καταφύγιο στις
ενεργειακές κοινότητες. Η Ελλάδα, λόγω των
φυσικών πόρων που διαθέτει, έχει το πλεονέκτημα παραγωγής καθαρής
ενέργειας σε προσιτές τιμές στα νησιά
και στην ηπειρωτική χώρα, γεγονός που θα βοηθήσει και στην καταπολέμηση της
ενεργειακής φτώχειας. Η Κυβέρνηση με τον ν 4513/2018 δημιουργεί όλες εκείνες
τις προϋποθέσεις ώστε οι τοπικές κοινωνίες να αποκτήσουν ενεργειακή αυτάρκεια,
με οικονομικά, κοινωνικά και
περιβαλλοντικά οφέλη μέσω της δημιουργίας
ενός αυστηρού θεσμικού πλαισίου σε συμφωνία με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες,
λειτουργίας των Ενεργειακών Κοινοτήτων και σε συνθήκες απόλυτης διαφάνειας.
Γιώργου Τσόγκα
Βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ
Νομού Κορινθίας
