Αλίμονο στους νέους...

Γράφει η
Νατάσα Τσιρώνη

Η 12^η Αυγούστου είναι αφιερωμένη στους νέους. Το άκουσα στο ραδιόφωνο και περίμενα, μια τέτοια μέρα, το ρεπορτάζ να μιλά για δημιουργία, κέφι, μουσική, έρωτα κλπ. Γιατί τα νιάτα είναι υπέροχα και περνούν γρήγορα. Είναι τα χρόνια που όλες οι δυνατότητες είναι ανοικτές μπροστά σου, που κάνεις όνειρα, που ερωτεύεσαι, που έχεις την ενέργεια να κινήσεις βουνά.

Το ρεπορτάζ με προσγείωσε άσχημα. Μιλούσε για την ανεργία των νέων:

- 81.000.000 είναι οι άνεργοι νέοι ανά τον κόσμο!

- 32% η ανεργία των νέων 19-25 ετών στην Ελλάδα, πολύ πάνω από το 12% της ανεργίας στη χώρα μας. Το ποσοστό μειώνεται λίγο στους 25-35 ετών αλλά παραμένει μεγαλύτερο του μέσου όρου...

Πραγματική καταστροφή όπως και να το δεις το θέμα. Θα αναφέρω μόνο μερικές πτυχές του που μου έρχονται στο νου:

1- Στην Ελλάδα το ποσοστό των νέων που σπουδάζουν είναι ιδιαίτερα υψηλό. Οι γονείς κοπιάζουν για να έχουν τα παιδιά τους σπουδές πανεπιστημιακού επιπέδου, και τα μεταπτυχιακά θεωρούνται must για μια καλύτερη επαγγελματική αποκατάσταση. Όμως ο μύθος της καλής δουλειάς (ανθρώπινο ωράριο και αμοιβή που να σου επιτρέπει να ζεις αξιοπρεπώς) ξεφουσκώνει γρήγορα. Μάλιστα υπάρχει και το εξής παράδοξο: ενώ το σύστημα σε σπρώχνει σε σπουδές που καθυστερούν την είσοδό σου στον επαγγελματικό στίβο, μετά σε βρίσκει «απαιτητικό» και «over-qualified» όταν ζητάς μια δουλειά αντάξια των κόπων, των πτυχίων σου αλλά και των εξόδων της οικογένειάς σου. Και ενώ οι γονείς έχουν κάνει τα πάντα για να μεγαλώσουν τα παιδιά τους σε καλύτερες συνθήκες από αυτές στις οποίες μεγάλωσαν οι ίδιοι, κάποιοι ξαφνικά θέλουν να μας πείσουν ότι αυτή η καλή δουλειά που λέγαμε είναι παράλογη απαίτηση, πολυτέλεια, και ότι είναι φυσιολογικό να ξαναγυρίσουμε στον εργασιακό μεσαίωνα της 16ωρης απασχόλησης και της συμβίωσης με τους γονείς.

2- Η παράταση του χρόνου συνταξιοδότησης που επιχειρείται με το νέο ασφαλιστικό, ενισχύει την ανεργία των νέων. Αφού εγώ θα δουλέψω 40 χρόνια αντί των 35, θα «κρατάω» μια θέση εργασίας 5 χρόνια ακόμη, θέση που θα μπορούσε να πάρει ένας νεότερος. Κανείς δεν μιλάει για αυτό το πρόβλημα, την αντίφαση δηλαδή της παράτασης του εργασιακού βίου και της αύξησης της ανεργίας. Σε λίγο θα σφαζόμαστε όλοι για μια θεσούλα δουλειάς. Οι νέοι, άπειρο αλλά φτηνό εργατικό δυναμικό με τους ηλικιωμένους, έμπειρους αλλά «ακριβούς». Κάποιοι τρίβουν τα χέρια τους, γιατί αυτό ρίχνει το κόστος εργασίας για όλους ακόμη πιο χαμηλά... εκεί όπου η αξιοπρεπής επιβίωση μέσα από την εργασία είναι δύσκολη έως αδύνατη. Το θέμα δεν είναι απλά οικονομικό αλλά βαθιά κοινωνικό. Οι κυβερνήσεις μιλάνε για προστασία των ηλικιωμένων εργαζόμενων από την ανεργία. Είναι γεγονός ότι φαίνεται δυσκολότερο να αφήσεις άνεργο έναν οικογενειάρχη με παιδιά, δάνεια, σχολεία, φροντιστήρια, αυξημένα έξοδα περίθαλψης (λόγω ηλικίας) κλπ από ένα νέο που ακόμη δεν έχει οικογενειακές υποχρεώσεις, έτσι δεν είναι;

3- Ένα σημαντικό επακόλουθο είναι ότι οι νέοι συνεχίζουν να επιβαρύνουν τις οικογένειές τους. Δεν φεύγουν από το σπίτι των γονιών τους και χαρτζιλικώνονται από αυτούς. Αυτό έχει οικονομικές συνέπειες για τους γονείς και κοινωνικές συνέπειες για τη νέα γενιά. Πώς μπορεί να νοιώθει ένας νέος όταν εξαρτάται από το πορτοφόλι του μπαμπά και το νοικοκυριό της μαμάς στα 28 του; «Βολεμένος» θα πουν κάποιοι γελώντας. Έ, όχι! Νοιώθει καταπιεσμένος και εξαρτημένος αφού οι πιεσμένοι οικονομικά γονείς συνεχίζουν να ασκούν καθημερινό έλεγχό για το πού πάει, πώς διασκεδάζει, ποιους βλέπει. Κόλαση δηλαδή! Νοιώθει επίσης ανίκανος και άχρηστος που έφαγε τόσα λεφτά και δεν είναι ικανός να βρει μια δουλειά, ενώ υποχρεώνεται να ακούει τις προτάσεις των γονιών του για το τι θα έκαναν αυτοί, στη θέση του.

4- Άλλο επακόλουθο είναι οι επιπτώσεις στα ασφαλιστικά ταμεία. Οι νέοι που δεν μπαίνουν στον επαγγελματικό στίβο έγκαιρα, δεν πληρώνουν ασφαλιστικές εισφορές στα ταμεία τους. Πώς θα πληρωθούν οι συντάξεις των μεγαλύτερων; Φυσικά τα ταμεία θα έπρεπε να λειτουργούν ανταποδοτικά, και να έχουν συσσωρεύσει τα χρήματα που έδωσαν οι μεγαλύτεροι τόσα χρόνια αν... δεν τα είχαν «φάει» οι εκάστοτε κυβερνήσεις, που έβαζαν χέρι στα αποθεματικά των ταμείων όποτε ήθελαν να κλείσουν κάποια μαύρη τρύπα του προϋπολογισμού τους. Τώρα όμως τι κάνουμε; Όσο οι νέοι μένουν άνεργοι τόσο οι μεγαλύτεροι πρέπει να δουλέψουν περισσότερα χρόνια για να φτάσουν να δικαιούνται σύνταξης. Φαύλος κύκλος...

5- Και τέλος, αν οι νέοι δεν δουλέψουν από τώρα που είναι νέοι, πότε θα συνταξιοδοτηθούν οι ίδιοι; Πότε δηλαδή θα αρχίσουν να μετράνε για αυτούς τα 40 χρόνια αναγκαίας εργασίας; Γιατί αν αρχίσουν να εργάζονται στα 30 τους, δεν θα βγουν στη σύνταξη πριν τα 70! Ευτυχώς για εμάς και δυστυχώς για τους νέους, η σύνταξη φαίνεται κάτι τόσο μακρινό, που αυτό το τελευταίο δεν τους απασχολεί. Ούτε εγώ σκεφτόμουν τη σύνταξη στα 23 μου...

Εγώ στα 23 μου έκανα όνειρα και ένοιωθα δυνατή και αισιόδοξη. Οι 900 –τότε- άνεργοι αρχιτέκτονες δεν με τρόμαζαν. Δεν ξέρω αν ο γιος μου στα 23 του θα μπορεί να νοιώθει έτσι. Και πιστεύω ότι αυτό είναι η μεγαλύτερη αποτυχία μας, σαν γενιά. Γιατί αυτό που αφήνουμε στα παιδιά μας, είναι σαφώς χειρότερο από αυτό που βρήκαμε, είτε μιλάμε για οικονομία και εργασιακές συνθήκες, είτε για περιβάλλον.

ΥΓ. Το άρθρο γράφτηκε στις 12/8/2010. Έκτοτε η ανεργία των νέων στη χώρα μας έχει εκτοξευτεί σε ποσοστό μεγαλύτερο του 50%. Οι νέοι μας κοιτούν προς το εξωτερικό και, αν το καταφέρουν, μεταναστεύουν. Έτσι χάνεται πολύτιμο επιστημονικό δυναμικό της χώρας. Φεύγουν οι πιο έξυπνοι, εργατικοί και δυναμικοί μελλοντικοί πολίτες μας. Χάνονται χρήματα που επενδύθηκαν από το δημόσιο σύστημα εκπαίδευσης και ξοδεύτηκαν από τους γονείς των νέων αυτών για να σπουδάσουν στην Ελλάδα. Χάνονται οριστικά εισφορές σε ασφαλιστικά ταμεία, χάνονται φόροι. Η Ελλάδα διώχνει τα παιδιά της…

Νατάσα Τσιρώνη,
Δρ Αρχιτέκτων Πολεοδόμος

elzoni.gr