Μια έντονη πολεμική έχει αναπτυχθεί τελευταία στην Γαλλια. Οι ορθώς
σκεπτόμενοι, δηλαδή αυτοί που πιστεύουν οτι ο θρησκευτικός φανατισμός λύνεται
μ' ορθολογικες κοινωνιολογικές απαντήσεις, αντιτίθεται σ' όσους πιστεύουν οτι η
θρησκεία δεν μπορει να εξηγηθεί με λογικές προσεγγίσεις. Πολυ παλιά και συνάμα
πολυ σύγχρονη αυτή η αντιπαράθεση έχει άμεσες επιπτώσεις για το πως μπορει να
αντιμετωπιστεί ο Ισλαμισμός και η τρομοκρατία των Τζιχαντιστών. Κάθε φορά που
πολιτικά πρόσωπα προσπάθησαν ν' ανοίξουν διάλογο με το μετριοπαθές Ισλάμ, οι
ακραίοι φανατικοί, τους απείλησαν. Και ταυτόχρονα κάθε φορά που ένας πολιτικός
έκανε κριτική στον Ισλαμισμό, κινδύνευσε να χαρακτηριστεί ισλαμοφοβικός. Αυτοί
που ειναι στην πρώτη γραμμή για τέτοιου είδους κριτικές ειναι οι
"καλώς" σκεπτόμενοι, αυτοί που πίσω από κάθε προσπάθεια προστασίας
των παραδόσεων και της κλασικής παιδείας, βρίσκουν ύποπτες προθέσεις. Για
παράδειγμα, αν κάποιος πει οτι υπάρχει υπερβολική προσέλευση παράνομων
μεταναστών τότε αμέσως χαρακτηρίζεται ξενοφοβικός. Αν πάλι άλλος μιλήσει για την ανάγκη ισχυροποίησης της δημόσιας ασφάλειας, αποκαλείται φασίστας, ή αν κάνει κριτική στους γάμους των ομοφυλοφίλων ειναι ομοφοβικός, ή αν υπερασπιστεί το έθνος ειναι εθνικιστής, ή αν υποστηρίζει θέματα εθνικής ταυτότητας ειναι ρατσιστής κλπ. Οι "καλώς" σκεπτόμενοι μετατρέπουν ετσι τη θεωρία τους ως κρατούσα αντίληψη. Και ενοχοποιούν όσους σκέφτονται διαφορετικά. Τους τρομοκρατούν. Πρόκειται για αλαζονεία και έπαρση. Γιατί πιστεύουν οτι η αλήθεια έχει μια ευθύγραμμη ιστορική πορεία. Πιστεύουν δηλαδή οτι τα πράγματα έχουν ένα σημείο εκκίνησης και προχωρούν διαδοχικά στον χρόνο χωρίς να υπάρχει ποτε επιστροφή. Και εδώ βρίσκεται το λάθος τους. Η φύση μας δίδαξε οτι υπαρχουν και επιστροφές. Η θρησκεία ειναι μια τέτοια περίπτωση. Εκτός κι αν νομίζουμε οτι έχουμε φύγει από την θρησκευτική ανάγκη κάτι το οποίο αποδεικνύεται συχνά ψευδαίσθηση. Ειδικά ο θρησκευτικός φανατισμός ειναι μια "επιστροφή" με αρρωστημένες προεκτάσεις. Ισλαμιστες δολοφονούν και εκτελούν στα πλαίσια μιας "θεολογικής" λογικής. Μπορει η επιστήμη και η έρευνα να προχωρούν, μπορει η εξέλιξη και η πρόοδος να υπάρχει σε πολλά πράγματα τις καθημερινότητας όμως οι φανατικοί της θρησκείας, κι ο ακραίος ριζοσπαστισμός τους δεν αντιμετωπίζονται με την "καλη" συνείδηση, αλλα με συγκεκριμένα εκπαιδευτικά, πολιτικά, πολιτιστικά και διοικητικά μέτρα. Η "καλη" συνείδηση των "καλώς" σκεπτόμενων ειναι ένα είδος ναρκισσιστικης ανικανότητας, μια άρρωστη αυτοϊκανοποίηση, ένας αυτοθαυμασμος της ύπαρξης τους, απουσία της αμφιβολίας, άρνηση της τραγικής διαστάσεις της ζωής, της ιστορίας, της πολιτικής. Οι "καλώς" σκεπτόμενοι απ' οποίο κόμμα και πολιτικό χώρο και αν προέρχονται, πρέπει να προσέξουν με την περίπτωση του Ισλαμισμού γιατί αυτός δεν αντιμετωπίζεται με παραδοσιακούς τρόπους άμυνας. Χρειάζεται να γίνει κατανοητός o τρόπος σκέψης τους και να χτυπηθεί στην ρίζα του.
Δημοσθένης Δαββέτας
Καθηγητης φιλοσοφίας της
Τέχνης, ποιητής, εικαστικός