Τα χρήσιμα μαθήματα από το κοινό τους παρελθόν, τις πολλαπλές προσκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν στον παρόν και τις προοπτικές για ένα καλύτερο κοινό μέλλον για όλους, συζήτησαν οι Πρόεδροι των Κοινοβουλίων των κρατών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης κατά τη δεύτερη και τελευταία μέρα της Ευρωπαϊκής Διάσκεψης που διοργανώνει η Βουλή των Ελλήνων στην Αθήνα.
Κατά την έναρξη της συζήτησης, με προτροπή του Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων, κ. Κωνσταντίνου Τασούλα, τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή στη μνήμη του Βρετανού βουλευτή Sir David Amess, που έπεσε θύμα δολοφονικής επίθεσης στις 15 Οκτωβρίου 2021, σε δημόσια συνάντηση στην εκλογική του περιφέρεια.
Πριν τις τοποθετήσεις των κεντρικών ομιλητών, τον λόγο πήρε ο Sir Lindsay Hoyle, Πρόεδρος της Βουλής των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου, ο οποίος σκιαγράφησε το «πορτραίτο» του αδικοχαμένου βουλευτή, υπογραμμίζοντας την ανάγκη να ενταθούν τα μέτρα προστασίας των βουλευτών και όλοι να παραμένουν ενωμένοι για την υπεράσπιση της Δημοκρατίας.
Η πρώτη κεντρική ομιλήτρια, η κ. Stephanie D’Hose, Πρόεδρος της Γερουσίας του Βελγίου, επεσήμανε πως η πανδημία αποτέλεσε για όλους μια πρόσκληση σε εγερτήριο, που μας άλλαξε τη ζωή και μας προέτρεψε να ανταποκριθούμε στις νέες προκλήσεις γρήγορα και αποτελεσματικά. Κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στην ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος και στο κάλεσμα του “EnvironmentRightNow”, επεσήμανε πως κατακλυζόμαστε από την ένταση των αλλαγών που συμβαίνουν γύρω μας, αλλά η εποχή μας μάς καλεί σε άμεση δράση και πρέπει να πορευτούμε σε ένα δημιουργικό μέλλον προστατεύοντας τη Δημοκρατία σε κάθε βήμα. «Μόνο μέσω κοινών δράσεων μπορούμε να έχουμε ένα κοινό μέλλον. Τα λόγια πρέπει να γίνουν πράξη και οι επιλογές για το μέλλον να είναι θαρραλέες» κατέληξε.
Η Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Κύπρου, κυρία Αννίτα Δημητρίου, ήταν η δεύτερη κεντρική ομιλήτρια, η οποία αναφέρθηκε στις πρωτόγνωρες συνθήκες που αντιμετώπισε ο κόσμος λόγω της πανδημίας, σημειώνοντας ότι μετά από αυτήν την εξέλιξη «αναμφισβήτητα ο κόσμος μας άλλαξε». Η κ. Δημητρίου εξήγησε ότι «ο Covid-19 όχι μόνο αφαίρεσε τη ζωή σε πάνω από 1.000.000 Ευρωπαίους, αλλά παράλληλα έσπρωξε στη φτώχεια τόσους πολλούς ανθρώπους, και ειδικά γυναίκες, ενώ μας έφερε αντιμέτωπους και με πρωτόγνωρες προκλήσεις σε όλα τα κράτη μέλη». «Η πανδημία έφερε στην επιφάνεια τις ανισότητες τόσο μέσα στις κοινωνίες μας, όσο και μεταξύ των κρατών-μελών», σημείωσε, υπογραμμίζοντας την ανάγκη του δικαιώματος να «ζει κανείς με ειρήνη, ευημερία και ασφάλεια», καθώς και τη σημασία του επιτακτικού δικαιώματος «στην υγεία και σε ένα υγιεινό περιβάλλον». «Είναι ανάγκη να συνεργαζόμαστε για τα ανθρώπινα δικαιώματα, για το δικαίωμα στην κοινωνική ασφάλιση, στη στέγαση, όπως και για το ευρύτερο ζήτημα της φτώχειας» επεσήμανε η κ. Δημητρίου. Ωστόσο, σημείωσε ότι για να επικρατήσουν αυτά θα «πρέπει να στηριχθούμε στο διεθνές δίκαιο και στις ιδρυτικές μας αρχές και αξίες», κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου, καθώς, όπως είπε, «η τήρηση των αρχών και των αξιών μας αμφισβητείται σε πολλά μέτωπα και πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις, αλλιώς οι ρωγμές στο σύστημά μας θα γίνουν βαθύτερες».
Ακολούθησε ως τρίτος κεντρικός ομιλητής, ο Πρόεδρος της Εθνικής Συνέλευσης της Σλοβενίας κ. Igor Zorčič, ο οποίος τόνισε πως «η πανδημία αποτέλεσε ένα σκληρό μάθημα» και ανέδειξε το «ευάλωτο της ανθρωπότητας», καταδεικνύοντάς μας ότι μόνο η συνεργασία μπορεί να εγγυηθεί την επίλυση των προβλημάτων, καθώς και πόσο σημαντική είναι η πολυμερής προσέγγιση για την αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων. Εξέφρασε την πεποίθηση πως «όλοι θέλουμε να ζούμε σε ένα περιβάλλον με οικονομική και κοινωνική ασφάλεια και να έχουμε ευρωπαϊκή ταυτότητα ταυτόχρονα με τις εθνικές μας ταυτότητες», πάντα με σεβασμό στα δικαιώματά μας. Σε αυτό το πλαίσιο, ο κ. Zorčič υπογράμμισε τη σημασία της προώθησης της πολιτικής συμμετοχής της νεολαίας στη λήψη αποφάσεων, στόχος που υλοποιείται μέσω συγκεκριμένων δράσεων από τη σλοβενική Εθνοσυνέλευση. Τέλος, υπογράμμισε την ανάγκη επιτάχυνσης των διαδικασιών ένταξης των δυτικών Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς θα συμβάλει καθοριστικά στην εδραίωση της σταθερότητας στην περιοχή.
Στις τοποθετήσεις Προέδρων Κοινοβουλίων που ακολούθησαν, η Πρόεδρος του Κοινοβουλίου της Αλβανίας, κυρία Lindito Nikolla, επεσήμανε ότι «το ευρωπαϊκό μας μέλλον θα ήταν καλύτερο αν θα μπορούσαμε να συμβάλλουμε στην αντιμετώπιση κάποιων από τις αναπτυξιακές ασυμμετρίες που υπάρχουν στον πλανήτη μας». Υποστήριξε πως οι «αξίες που μας ένωσαν στο Συμβούλιο της Ευρώπης δεν μπορούν να πραγματωθούν εάν οι πολιτικές διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν είναι αξιοκρατικές».
Ο Πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης της Αρμενίας κ. Alen Simonyan τόνισε ότι «το πολιτικό και οικονομικό σύστημα των χωρών της Ευρώπης δοκιμάζεται. Το κοινό μέλλον όλων των Ευρωπαίων πολιτών μπορεί να επιτευχθεί μόνο σε ένα ειρηνικό περιβάλλον». Ο κ. Simonyan πρόσθεσε ακόμη ότι πρέπει να υπάρξει ειρηνική επίλυση στο Νογκόρνο Καραμπάχ βάσει αρχών και για τις δύο πλευρές, επισημαίνοντας πως δεν πρέπει να αμφισβητούνται οι αξίες και το κράτος δικαίου στην Ευρώπη.
Η Αντιπρόεδρος του Κοινοβουλίου της Ισπανίας, κυρία Gloria Elizo, τόνισε ότι «θα ήταν σημαντικό βήμα η Ευρώπη να αποκτήσει μεγαλύτερο βάρος στο ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Εξέφρασε την ανάγκη «να επαυξήσουμε την άμεση συμμετοχή των πολιτών στους δημοκρατικούς θεσμούς και να εκσυγχρονιστούν οι τρόποι διενέργειας των εκλογών».
Στην παρέμβασή του ο Αντιπρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του ΝΑΤΟ κ. Attila Mesterhazy υπογράμμισε την έμφαση που δίνει το NATO στη δημοκρατία, επισημαίνοντας ότι γι’ αυτόν τον λόγο δημιουργήθηκε το Κέντρο Δημοκρατικής Ανθεκτικότητας προκειμένου να στηρίξει τα κράτη-μέλη, αν το ζητήσουν, στη στήριξη των δημοκρατικών αρχών. Αναφέρθηκε στις πολλαπλές απειλές που δέχεται η δημοκρατία στα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ, τόσο από αυταρχικά καθεστώτα όσο και από τη στρεβλή χρήση των νέων ψηφιακών τεχνολογιών, και συμπλήρωσε ότι «η Κ.Σ. του ΝΑΤΟ αντιτίθεται στην επιθετικότητα της Ρωσίας απέναντι στη Γεωργία, την Ουκρανία και τη Μολδαβία».
Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος του Συμβουλίου των Κοινοπολιτειών της Ελβετίας κ. Alex Kuprecht αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στην αναγκαία αλληλεγγύη των κρατών μελών της Ευρώπης και στην ισχυροποίηση των δημοκρατικών θεσμών. Όπως τόνισε, «η Ελβετία έχει αναπτύξει ένα σύστημα άμεσης δημοκρατίας. Μιλάμε για το δικαίωμα των πολιτών να συμμετέχουν σε άμεσα δημοψηφίσματα και τα αποτελέσματά τους να γίνονται σεβαστά. Αυτή είναι η βάση της Δημοκρατίας».
Ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου της Μολδαβίας, κ. Igor Grosou, τόνισε ότι το
Συμβούλιο της Ευρώπης είναι σταθερός εταίρος στην προώθηση της δημοκρατικής κουλτούρας και της καλής διακυβέρνησης, της διασφάλισης του κράτους δικαίου, των δημοκρατικών εκλογών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του ΟΑΣΕ (Οργανισμός Ασφάλειας και Συνεργασίας στην Ευρώπη) κυρία Margareta Cederfelt, αναφέρθηκε στις προσπάθειες του οργανισμού, που περιλαμβάνει 57 χώρες και απευθύνεται σε 1 δισεκατομμύριο πολίτες, για την εμπέδωση της ειρήνης και της συνεργασίας στην Ευρώπη. Απηύθυνε έκκληση στα εθνικά κοινοβούλια να συμπεριλάβουν στη δημόσια συζήτηση τις δραστηριότητες πολυμερών οργανισμών, όπως ο ΟΟΣΑ, προκειμένου οι πολίτες να είναι πιο ενήμεροι για τις δράσεις τους, ενώ παράλληλα τόνισε ότι και οι εθνικές κυβερνήσεις πρέπει να αναδείξουν τη δραστηριότητά τους. Υπογράμμισε ακόμη την ανάγκη ελέγχου των εθνικών κυβερνήσεων για την τήρηση των αποφάσεων που συνυπογράφουν στο πλαίσιο συμμετοχής τους στους πολυμερείς οργανισμούς στην Ευρώπη.
Ο Πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης της Ουγγαρίας, κ. Laszlo Kover, ανέφερε ότι «οι Ευρωπαίοι πολίτες έχουμε πολύ περισσότερες κοινές αξίες που μας ενώνουν, παρά αυτά που μας χωρίζουν». Επεσήμανε ότι «το κοινό μέλλον μας πρέπει να εδράζεται στις ισχυρές δημοκρατίες, στην πραγμάτωση του κοινοβουλευτισμού, στην επιτυχή συνεργασία των εθνών μας, στην ισχυρή αλληλεγγύη με τις εθνικές μειονότητες και στις αρχές της βιωσιμότητας».
Ο Πρόεδρος του Γερμανικού Ομοσπονδιακού Συμβουλίου κ. Reiner Haseloff τόνισε μεταξύ άλλων ότι είναι απαραβίαστη η ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Τα ανθρώπινα δικαιώματα ισχύουν για όλους, ακόμη και γι’ αυτούς που χτυπούν την πόρτα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είπε. Επεσήμανε επίσης ότι «η ίδρυση του Συμβουλίου της Ευρώπης το 1949, ο Ευρωπαϊκός Χάρτης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και το κοινό σπίτι μας, η Ευρώπη, είναι η απάντηση στη διατάραξη της συνέχειας του πολιτισμού. Η υποχρέωσή μας να τηρούμε αυτές τις αξίες είναι ο διαχρονικός μίτος που μπορεί να μας οδηγήσει στις καινούργιες μορφές Δημοκρατίας, στην ψηφιακή εποχή, και αυτό είναι το μέτρο για να χτίσουμε αυτό το κοινό μας σπίτι».
Βασική προϋπόθεση για το μέλλον της Ευρώπης είναι η φιλία των λαών και όχι η επιβολή ισχύος, τόνισε στην παρέμβασή του ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου του Μαυροβουνίου κ. Aleksa Bečić και αναφέρθηκε στις προσπάθειες της χώρας του για την ενταξιακή πορεία στην Ε.Ε., η οποία, όπως είπε, στηρίζεται στη φιλία, την αλληλοκατανόηση, τον σεβασμό και την αλληλεγγύη μεταξύ των χωρών.
O Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Βοσνίας Ερζεγοβίνης κ. Denis Zvizdic, θεωρεί ότι «είναι αδύνατον να μιλάμε για το κοινό μέλλον όλων των Ευρωπαίων πολιτών χωρίς όλους τους Ευρωπαίους πολίτες από την διευρυμένη και ενωμένη Ευρώπη». Σημείωσε ότι «η ειρήνη και η ευημερία στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη σημαίνουν ειρήνη και σταθερότητα στα Δυτικά Βαλκάνια και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Γιατί κανέναν δεν συμφέρει η αστάθεια στα σύνορά του». Και όπως σημείωσε, «τα σύνορα μεταξύ της Βοσνίας Ερζεγοβίνης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι χίλια χιλιόμετρα».
Η Πρόεδρος του Κοινοβουλίου του Αζερμπαϊτζάν κυρία Sahida Gafarova επεσήμανε μεταξύ άλλων πως «εμείς ως κοινοβούλια πρέπει να αναλάβουμε δράση για να επιλύσουμε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι δημοκρατικοί θεσμοί και τα πολιτικά μας συστήματα. Πρέπει να εστιάσουμε στην πολιτισμική διαφορετικότητα, στη ανεκτικότητα, ώστε να μην υπάρχουν διακρίσεις».
Στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν η δημοκρατία και η υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην ευρωπαϊκή ήπειρο αναφέρθηκε ο Αντιπρόεδρος του Κοινοβουλίου της Λιθουανίας κ. Vytautas Mitalas, εστιάζοντας στην κατάσταση στη Ρωσία και τη Λευκορωσία. Αναρωτήθηκε αν μπορούν οι λαοί της Ευρώπης να στέκονται αδιάφοροι απέναντι στην καταπάτηση των δημοκρατικών αξιών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εντός της Ευρώπης και σημείωσε ότι το Συμβούλιο της Ευρώπης έχει συστήσει Μόνιμη Ομάδα για τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Λευκορωσία, εντός της οποίας παρακολουθείται και η εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού από τις λευκορωσικές αρχές.
O Πρόεδρος της Βαλτικής Συνέλευσης κ. Andrius Kupcinskas υποστήριξε ότι «σήμερα κανείς δεν ξέρει πώς θα είναι το κοινό ευρωπαϊκό μέλλον μας τα επόμενα χρόνια». Σημείωσε πως «το μέλλον των Ευρωπαίων πολιτών θα καθοριστεί από τη δυνατότητά μας να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις που θέτουν η πανδημία, η κλιματική αλλαγή, ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η αμφισβήτηση του δημοκρατικού κλίματος». Τόνισε πως «δεν φοβόμαστε να πούμε ότι έγιναν λάθη, αλλά σε αυτές τις πρωτόγνωρες καταστάσεις τα σφάλματα είναι αναμενόμενα».
Ο Πρόεδρος της Γερουσίας της Ολλανδίας κ. Anthonie Bruijn αναφέρθηκε στην ανάγκη να δοθούν περισσότερες ευκαιρίες στους νέους μέσω και της αναβάθμισης των εκπαιδευτικών συστημάτων. Όπως είπε, «η δύναμη της εκπαίδευσης εκτείνεται πέραν της ανάπτυξης των δεξιοτήτων που χρειαζόμαστε για την οικονομική επιτυχία. Η βάση μας για να οικοδομήσουμε το κοινό ευρωπαϊκό μέλλον για τις επόμενες γενεές είναι ακριβώς να δώσουμε περισσότερες δυνατότητες στη νεολαία μας».
Ο Αντιπρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου της Σλοβακίας κ. Gabor Grendel μίλησε για το κράτος δικαίου, χωρίς το οποίο δεν μπορούν να διασφαλιστούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και τόνισε πως τα Κοινοβούλια πρέπει να δημιουργήσουν σταθερές συνθήκες για τη θεμελίωσή του.
Η Πρόεδρος της Βουλής της Πολωνίας κυρία Elzbiieta Witek
Ο Αντιπρόεδρος της Γερουσίας της Γαλλίας κ. Pascale Gruny υπογράμμισε πως πρέπει να επιβεβαιώσουμε τις ανθρώπινες αξίες του Συμβουλίου της Ευρώπης, σημειώνοντας ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι εύθραυστα και αμφισβητούνται, γι’ αυτό πρέπει να ανακαλύψουμε εκ νέου τις κοινές αξίες μας και τα εθνικά κοινοβούλια θα παίξουν καθοριστικό ρόλο σε αυτό το πλαίσιο.
Ο Αντιπρόεδρος του Νορβηγικού Κοινοβουλίου κ. Morten Wold αναφέρθηκε στον αυξανόμενο σκεπτικισμό στους κόλπους της Ε.Ε. καθώς αμφισβητούνται οι βασικές αρχές του Συμβουλίου της Ευρώπης. Είμαστε 47 διαφορετικά κράτη, θα πρέπει να εξασφαλίσουμε το πλαίσιο των κοινών αρχών κρατώντας την αυτονομία μας, επεσήμανε.
Ο Πρόεδρος της Γερουσίας της Πολωνίας κ. Tomasz Grodzki αναφέρθηκε στη σημασία της διεθνούς συνεργασίας σε καταστάσεις κρίσεων και τόνισε πως είναι βασική υποχρέωσή μας να διασφαλίσουμε την Ε.Ε. και να την κάνουμε πιο ανθεκτική σε μελλοντικές κρίσεις, καθώς δεν υπάρχει άλλη λύση.
Ο Πρόεδρος της Βουλής της Βόρειας Μακεδονίας κ. Talat Xhaferi τόνισε, τέλος, πως πρέπει να δοθούν περισσότερες δυνατότητες για δημοκρατική συμμετοχή στους νέους στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Αναφέρθηκε επίσης στο θέμα της αποτελεσματικής αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.
Μετά την ολοκλήρωση της συζήτησης και της τρίτης θεματικής ενότητας, αναμένεται η σύνοψη των αποτελεσμάτων της Διάσκεψης.